Một loại thuốc sốt rét có thể được sử dụng để điều trị đa nang buồng trứng (PCOS), một chứng rối loạn hormone phổ biến
- Thứ sáu - 01/11/2024 09:00
- In ra
- Đóng cửa sổ này
Thuốc artemisinin làm giảm u nang buồng trứng và phục hồi kinh nguyệt bình thường ở người mắc đa nang buồng trứng (PCOS). Trong hội chứng đa nang buồng trứng,...
Thuốc artemisinin làm giảm u nang buồng trứng và phục hồi kinh nguyệt bình thường ở người mắc đa nang buồng trứng (PCOS).
Trong hội chứng đa nang buồng trứng, các u nang hình thành từ các nang chứa trứng chưa rụng (buồng trứng phải trong hình minh họa này so với buồng trứng khỏe mạnh, bên trái). PCOS ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên toàn thế giới nhưng vẫn chưa có phương pháp điều trị hiệu quả.
Một loại thuốc chống sốt rét thông thường cũng có thể được sử dụng để điều trị hội chứng đa nang buồng trứng, một chứng rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trong độ tuổi sinh sản trên toàn thế giới.
Các nhà nghiên cứu đã công bố trên tạp chí Science ngày 14 tháng 6 rằng sau khi nhận được liều artemisinin lặp đi lặp lại, một nhóm nhỏ phụ nữ mắc PCOS có nồng độ testosterone trong máu thấp hơn và buồng trứng trông khỏe mạnh hơn. Kết quả cho thấy các hợp chất artemisinin, được biết là có hiệu quả chống lại bệnh sốt rét, bệnh lupus và ung thư, cũng có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng của PCOS.
TS. Elisabet Stener-Victorin, một nhà nội tiết học tại Viện Karolinska ở Stockholm, người không tham gia vào nghiên cứu, viết dưới góc nhìn trong cùng tạp chí Science rằng phát hiện này có thể “có khả năng thay đổi cục diện điều trị PCOS”. “Mặc dù cần có những nghiên cứu sâu hơn, việc phát hiện ra artemisinin như một phương thuốc hiệu quả cho PCOS vẫn là một cách tiếp cận mới nhiều hứa hẹn.”
Mặc dù PCOS khá phổ biến nhưng nguyên nhân gây ra chứng rối loạn này vẫn chưa được biết rõ. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh dựa trên nồng độ hormone gọi là androgen tăng cao, bao gồm testosterone và rất nhiều u nang nhỏ trên buồng trứng của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị có xu hướng nhắm vào các triệu chứng cụ thể, chẳng hạn như mụn trứng cá, lông mọc quá nhiều, kinh nguyệt không đều hoặc vô sinh. Những người mắc PCOS cũng có nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa cao hơn như bệnh tiểu đường loại 2 và các nhà nghiên cứu hiện cho rằng những thay đổi cơ bản trong hệ thống kiểm soát quá trình trao đổi chất của chúng ta, giống như hệ thống liên quan đến insulin, là nguyên nhân gây ra cả hai.
Năm 2016, TS. Qi-Qun Tang, nhà sinh học phân tử nghiên cứu y học tại Đại học Fudan ở Thượng Hải, nghiên cứu về tế bào mỡ (adipocyte) và các bệnh chuyển hóa. Kết quả sàng lọc 3.000 loại thuốc, TS. Tang và cộng sự xác định thuốc artemisinin, loại thuốc từng đoạt giải Nobel, là ứng cử viên đầy hứa hẹn để biến mô mỡ màu trắng thành mô mỡ màu nâu, dễ mất đi hơn, để điều trị các triệu chứng béo phì (SN: 5/10/15). Thật trùng hợp, cùng khoảng thời gian đó, một nhóm nghiên cứu khác phát hiện ra rằng mô mỡ màu nâu có thể được sử dụng để điều trị PCOS ở chuột rat.
TS. Tang cho biết: “Chúng tôi bắt đầu quan tâm đến việc đánh giá tác động tiềm tàng của artemisinin đối với PCOS.
Nhóm nghiên cứu lần đầu tiên thử nghiệm ý tưởng này ở loài gặm nhấm, tiêm cho chuột cái một chất androgen gọi là dehydroepiandrosterone để gây ra các triệu chứng PCOS. Nếu chuột cũng được cho dùng đồng thời artemisinin cùng với hormone, các triệu chứng giống PCOS như chu kỳ sinh sản bị gián đoạn, testosterone tăng cao trong máu và u nang buồng trứng không bao giờ phát triển. Sau khi nhận thấy kết quả tương tự ở chuột rat, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm loại thuốc này trong một nghiên cứu lâm sàng nhỏ trên những người mắc PCOS.
19 bệnh nhân dùng dihydroartemisinin, dạng artemisinin dùng để điều trị bệnh sốt rét, ba lần một ngày trong ba tháng. Sau phác đồ điều trị này, 12 bệnh nhân bắt đầu có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn và hầu hết bệnh nhân đều có nồng độ testosterone trong máu thấp hơn và ít nang trứng phát triển hơn trong buồng trứng. Các nang chứa các tế bào trứng được giải phóng trong quá trình rụng trứng để được thụ tinh. Có quá nhiều chất này là một dấu hiệu của PCOS; nang trứng không giải phóng được trứng có thể phát triển thành u nang.
Các xét nghiệm sinh hóa cho thấy artemisinin giúp làm giảm protein tạo ra testosterone gọi là CYP11A1, có chứa heme, dẫn đến lượng testosterone trong máu ít hơn để cản trở hoạt động bình thường của buồng trứng. Yang Liu, một nhà sinh vật học tại Đại học Fudan, cho biết Heme chứa sắt, có thể phản ứng với artemisinin để tạo ra các dạng oxy độc hại có thể tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét hoặc tế bào ung thư. Những tương tác tế bào với heme rất có thể là cách artemisinin hoạt động chống lại rất nhiều bệnh khác nhau.
Sireesha Reddy, bác sĩ sản khoa và phụ khoa tại Trung tâm Khoa học Y tế El Paso thuộc Đại học Texas Tech, nhận xét: chúng ta vẫn cần phải hiểu artemisinin liệu có tác động ở những nơi nào khác trong cơ thể. Bà đánh giá rằng các kết quả này còn rất sơ bộ và cần được lặp lại bởi các nhóm nghiên cứu khác. Bà cũng đề nghị cần đánh giá xem loại thuốc này ảnh hưởng như thế nào đến các triệu chứng chuyển hóa tim ở người mắc PCOS bằng cách đo nồng độ insulin và lipid trong máu cũng như cách thức hoạt động của thuốc ở những bệnh nhân mắc PCOS nặng hơn, chẳng hạn như những người có cân nặng và chỉ số BMI cao hơn những người được đánh giá trong nghiên cứu này.
Nhóm nghiên cứu có kế hoạch thử nghiệm các dạng và liều lượng khác nhau của artemisinin để tìm ra loại nào có tác dụng tốt nhất chống lại PCOS trước khi có khả năng chuyển sang các thử nghiệm lâm sàng lớn hơn. TS. Tang cho biết ông cũng muốn biết liệu artemisinin có thể phục hồi một trong những triệu chứng nghiêm trọng nhất của PCOS hay không đó là tình trạng mất khả năng sinh sản của bệnh nhân. “Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước để xem làm thế nào bệnh nhân có thể lấy lại khả năng sinh sản.”
Nguồn: https://www.sciencenews.org/article/malaria-drug-treat-pcos-hormone-disorder
Trong hội chứng đa nang buồng trứng, các u nang hình thành từ các nang chứa trứng chưa rụng (buồng trứng phải trong hình minh họa này so với buồng trứng khỏe mạnh, bên trái). PCOS ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên toàn thế giới nhưng vẫn chưa có phương pháp điều trị hiệu quả.
Một loại thuốc chống sốt rét thông thường cũng có thể được sử dụng để điều trị hội chứng đa nang buồng trứng, một chứng rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trong độ tuổi sinh sản trên toàn thế giới.
Các nhà nghiên cứu đã công bố trên tạp chí Science ngày 14 tháng 6 rằng sau khi nhận được liều artemisinin lặp đi lặp lại, một nhóm nhỏ phụ nữ mắc PCOS có nồng độ testosterone trong máu thấp hơn và buồng trứng trông khỏe mạnh hơn. Kết quả cho thấy các hợp chất artemisinin, được biết là có hiệu quả chống lại bệnh sốt rét, bệnh lupus và ung thư, cũng có thể được sử dụng để làm giảm các triệu chứng của PCOS.
TS. Elisabet Stener-Victorin, một nhà nội tiết học tại Viện Karolinska ở Stockholm, người không tham gia vào nghiên cứu, viết dưới góc nhìn trong cùng tạp chí Science rằng phát hiện này có thể “có khả năng thay đổi cục diện điều trị PCOS”. “Mặc dù cần có những nghiên cứu sâu hơn, việc phát hiện ra artemisinin như một phương thuốc hiệu quả cho PCOS vẫn là một cách tiếp cận mới nhiều hứa hẹn.”
Mặc dù PCOS khá phổ biến nhưng nguyên nhân gây ra chứng rối loạn này vẫn chưa được biết rõ. Các bác sĩ chẩn đoán bệnh dựa trên nồng độ hormone gọi là androgen tăng cao, bao gồm testosterone và rất nhiều u nang nhỏ trên buồng trứng của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị có xu hướng nhắm vào các triệu chứng cụ thể, chẳng hạn như mụn trứng cá, lông mọc quá nhiều, kinh nguyệt không đều hoặc vô sinh. Những người mắc PCOS cũng có nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa cao hơn như bệnh tiểu đường loại 2 và các nhà nghiên cứu hiện cho rằng những thay đổi cơ bản trong hệ thống kiểm soát quá trình trao đổi chất của chúng ta, giống như hệ thống liên quan đến insulin, là nguyên nhân gây ra cả hai.
Năm 2016, TS. Qi-Qun Tang, nhà sinh học phân tử nghiên cứu y học tại Đại học Fudan ở Thượng Hải, nghiên cứu về tế bào mỡ (adipocyte) và các bệnh chuyển hóa. Kết quả sàng lọc 3.000 loại thuốc, TS. Tang và cộng sự xác định thuốc artemisinin, loại thuốc từng đoạt giải Nobel, là ứng cử viên đầy hứa hẹn để biến mô mỡ màu trắng thành mô mỡ màu nâu, dễ mất đi hơn, để điều trị các triệu chứng béo phì (SN: 5/10/15). Thật trùng hợp, cùng khoảng thời gian đó, một nhóm nghiên cứu khác phát hiện ra rằng mô mỡ màu nâu có thể được sử dụng để điều trị PCOS ở chuột rat.
TS. Tang cho biết: “Chúng tôi bắt đầu quan tâm đến việc đánh giá tác động tiềm tàng của artemisinin đối với PCOS.
Nhóm nghiên cứu lần đầu tiên thử nghiệm ý tưởng này ở loài gặm nhấm, tiêm cho chuột cái một chất androgen gọi là dehydroepiandrosterone để gây ra các triệu chứng PCOS. Nếu chuột cũng được cho dùng đồng thời artemisinin cùng với hormone, các triệu chứng giống PCOS như chu kỳ sinh sản bị gián đoạn, testosterone tăng cao trong máu và u nang buồng trứng không bao giờ phát triển. Sau khi nhận thấy kết quả tương tự ở chuột rat, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm loại thuốc này trong một nghiên cứu lâm sàng nhỏ trên những người mắc PCOS.
19 bệnh nhân dùng dihydroartemisinin, dạng artemisinin dùng để điều trị bệnh sốt rét, ba lần một ngày trong ba tháng. Sau phác đồ điều trị này, 12 bệnh nhân bắt đầu có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn và hầu hết bệnh nhân đều có nồng độ testosterone trong máu thấp hơn và ít nang trứng phát triển hơn trong buồng trứng. Các nang chứa các tế bào trứng được giải phóng trong quá trình rụng trứng để được thụ tinh. Có quá nhiều chất này là một dấu hiệu của PCOS; nang trứng không giải phóng được trứng có thể phát triển thành u nang.
Các xét nghiệm sinh hóa cho thấy artemisinin giúp làm giảm protein tạo ra testosterone gọi là CYP11A1, có chứa heme, dẫn đến lượng testosterone trong máu ít hơn để cản trở hoạt động bình thường của buồng trứng. Yang Liu, một nhà sinh vật học tại Đại học Fudan, cho biết Heme chứa sắt, có thể phản ứng với artemisinin để tạo ra các dạng oxy độc hại có thể tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét hoặc tế bào ung thư. Những tương tác tế bào với heme rất có thể là cách artemisinin hoạt động chống lại rất nhiều bệnh khác nhau.
Sireesha Reddy, bác sĩ sản khoa và phụ khoa tại Trung tâm Khoa học Y tế El Paso thuộc Đại học Texas Tech, nhận xét: chúng ta vẫn cần phải hiểu artemisinin liệu có tác động ở những nơi nào khác trong cơ thể. Bà đánh giá rằng các kết quả này còn rất sơ bộ và cần được lặp lại bởi các nhóm nghiên cứu khác. Bà cũng đề nghị cần đánh giá xem loại thuốc này ảnh hưởng như thế nào đến các triệu chứng chuyển hóa tim ở người mắc PCOS bằng cách đo nồng độ insulin và lipid trong máu cũng như cách thức hoạt động của thuốc ở những bệnh nhân mắc PCOS nặng hơn, chẳng hạn như những người có cân nặng và chỉ số BMI cao hơn những người được đánh giá trong nghiên cứu này.
Nhóm nghiên cứu có kế hoạch thử nghiệm các dạng và liều lượng khác nhau của artemisinin để tìm ra loại nào có tác dụng tốt nhất chống lại PCOS trước khi có khả năng chuyển sang các thử nghiệm lâm sàng lớn hơn. TS. Tang cho biết ông cũng muốn biết liệu artemisinin có thể phục hồi một trong những triệu chứng nghiêm trọng nhất của PCOS hay không đó là tình trạng mất khả năng sinh sản của bệnh nhân. “Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước để xem làm thế nào bệnh nhân có thể lấy lại khả năng sinh sản.”
Nguồn: https://www.sciencenews.org/article/malaria-drug-treat-pcos-hormone-disorder