Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Cơ thể con người có hai loại mỡ chính là mỡ trắng và mỡ nâu. Mỡ trắng lưu trữ năng lượng thừa và có liên quan đến béo phì, còn mỡ nâu đốt cháy năng lượng để sản xuất nhiệt lượng, các phương pháp tác động vào mỡ nâu hiện đang thu hút sự chú ý như là phương pháp triển vọng trong việc chống lại béo phì.

Nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học thuộc Đại học Brown đã xác định được một enzyme dường như liên quan đến việc điều hòa cả hai loại mỡ này ở chuột thí nghiệm. Đó là giảm phản ứng viêm ở mỡ trắng, trong khi làm tăng khả năng đốt cháy năng lượng ở mỡ nâu. Chứng cứ di truyền sơ bộ trong nghiên cứu đề xuất một enzyme gọi là SNRK có chức năng tương tự như ở người, điều này tạo nên một mục tiêu mới cho các thuốc chống lại béo phì và các biến chứng của nó.

Simin Liu, đồng tác giả của nghiên cứu, là giáo sư Dịch tễ học khoa Sức khỏe cộng đồng tại Đại học Brown và giáo sư Y học tại khoa Y Alpert, cho rằng: “Nghiên cứu này đề xuất rằng có thể có tác động kép nếu chúng ta có thể tăng lượng SNRK trong mô mỡ, làm giảm phản ứng viêm mỡ trắng đồng thời có thể làm giảm các biến chứng liên quan như kháng insulin, trong đó cùng lúc làm tăng chuyển hóa mỡ nâu góp phần làm giảm cân nặng. Các kết quả này cần được khẳng định lại trong các nghiên cứu tiếp theo trên người.”

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Diabetes được chủ trì bởi Jie Li, nhà nghiên cứu  dịch tễ học ở Brown và Bin Feng, nghiên cứu viên tại khoa Y học Warren Alpert, Đại học Brown và Trung tâm về Đái tháo đường và Nội tiết thuộc bệnh viện Rhode Islan.

Sự xuất hiện của SNRK ở mô mỡ được khám phá đầu tiên bởi Haiyan Xu, đồng tác giả của nghiên cứu, cô là nhà nghiên cứu thuộc phòng thí nghiệm Dinh dưỡng và Dịch tễ học phân tử của Trung tâm Brown về Sức khỏe tim mạch toàn cầu. Nghiên cứu ban đầu đề xuất rằng enzyme đóng vai trò trong việc điều hòa phản ứng viêm và nghiên cứu gần đây được thiết kế để có bức tranh hoàn thiện hơn về chức năng của nó trong mô mỡ.

Phản ứng viêm và sự trao đổi chất

Trong nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học tạo ra chuột khuyết gene SNRK trong các tế bào mỡ và so sánh mô mỡ từ những con chuột này với mô mỡ ở chuột bình thường.

Nghiên cứu cho thấy chuột khuyết gene SNRK có nồng độ đại thực bào trong mô mỡ trắng cao hơn đáng kể so với chuột bình thường. Các đại thực bào là các tế bào miễn dịch phổ biến được sử dụng như chỉ thị (marker) cho sự viêm, và việc gia tăng sự xuất hiện của chúng khẳng định rằng SNRK đóng một vai trò trong việc điều hòa sự viêm ở mô mỡ trắng.

Xu cho rằng đây là một phát hiện thú vị bởi nghiên cứu trước đây của cô chỉ ra rằng sự viêm mỡ trắng liên quan đến sự kháng insulin là yếu tố nguy cơ trong việc phát triển béo phì.

Ngoài các tác dụng của nó lên mỡ trắng, các nhà khoa học còn chỉ ra các tác động của SNRK ảnh hưởng đến đặc tính sinh lý của mô mỡ nâu. Chuột khuyết gene SNRK có khuynh hướng nặng hơn chuột bình thường và có tỉ lệ trao đổi chất toàn phần thấp hơn. Chuột khuyết SNRK vẫn duy trì cân nặng vượt mức thậm chí khi cho uống thuốc giảm cân dành cho động vật gặm nhấm theo cơ chế kích hoạt mỡ nâu. Điều này cho thấy tỉ lệ trao đổi chất thấp hơn và tăng cân xảy ra ở chuột khuyết gene SNRK một phần là do giảm sự chuyển hóa mỡ nâu.

Xu cho biết: “Việc tăng cường lượng SNRK có thể có hiệu quả trong việc tăng cường sự trao đổi chất toàn phần và có thể giúp ích cho việc giảm cân.”

Chức năng trên người

SNRK được chứng minh có khả năng điều hòa sự trao đổi chất và viêm mô mỡ ở chuột, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu liệu SNRK có thể đóng vai trò tương tự trong cơ thể người. Nhóm đã xác định các đột biến ở tế bào mầm (germline) trong gene người mã hóa SNRK có liên quan đến chỉ số cân nặng cao hơn, số đo vòng eo lớn hơn và nguy cơ béo phì trong quần thể 12.000 phụ nữ tham gia chương trình Sáng kiến về sức khỏe phụ nữ.

Tiến hành đồng thời, các nhà nghiên cứu cho biết, các kết quả đề xuất rằng SNRK có thể là mục tiêu cho phương pháp chữa trị mới nhắm đến việc hạn chế béo phì và các biến chứng của nó.

Liu nói rằng: “Điều đặc biệt đáng lưu ý ở nghiên cứu này là chúng tôi đã có thể chứng minh mối liên kết thống nhất từ di truyền, các thử nghiệm trên tế bào và động vật cho đến tất cả kết quả lâm sàng trên quần thể người rộng lớn. Chúng tôi hi vọng việc tạo nên liên kết này sẽ thúc đẩy quy trình hợp tác đa ngành trong việc chuyển giao các khám phá trong phòng thí nghiệm đến các liệu pháp mới hay mục tiêu mới cần quan tâm.

Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2018/01/180110220458.htm