Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor
Tóm lược: Lần đầu tiên (ở chuột), một bài báo mới giải thích các neuron thần kinh mới hình thành – tiền thân là các tế bào thần kinh, được sinh ra từ một túi tế bào gốc cố định trong vùng não được gọi là V-SVZ - tạo ra một hành trình đáng kinh ngạc từ nơi chúng sinh ra thông qua một đường ống đặc biệt gọi là RMS đến đích đến của chúng trong hành khứu giác.
 

Các neuron thần kinh mới hình thành – neuroblasts (nguyên bào thần kinh) - di chuyển từ nơi chúng sinh ra đến các vị trí trong hành khứu giác của chuột trưởng thành nhờ vào hai lực, một lực kéo từ phía trước, một lực khác đẩy từ phía sau. Một protein đơn được gọi là DOCK7 giúp kết hợp hai kiểu này. Bức ảnh này xuất phát từ một video cho thấy sự di chuyển của neuroblast. Trong video, người ta có thể thấy sự tiến triển của trung thể (chấm vàng), tiếp theo là phần thân tế bào (hình bầu dục màu xanh lá), được đẩy từ phía sau.Nguồn: Van Aelst Lab, CSHL
 

Một trong những khám phá triển vọng nhất của thần kinh học hiện đại là bằng chứng chắc chắn rằng bộ não con người không “tĩnh” sau khi sinh. Thay vào đó, nó liên tục tự đổi mới, thông qua một quá trình được gọi là phát triển thần kinh sau sinh - nghĩa là sự ra đời của các neuron thần kinh mới. Nó bắt đầu không lâu sau khi sinh và tiếp diễn đến khi già. Có một số bằng chứng cho thấy khi mọi người đáp ứng việc điều trị trầm cảm bằng thuốc hay liệu pháp nói chuyện liên quan đến việc nối các neuron thần kinh mới.

Vì những lý do vẫn chưa hiểu được, chỉ có hai bộ phận của bộ não người nhận được bổ sung các neuron thần kinh sau sinh. Một là một phần của bộ phận có cấu trúc hình con cá ngựa nhỏ được gọi là hippocampus, hệ thần kinh trung ương trong trí nhớ và học tập. Bộ phận khác là hành khứu giác, nằm trong một miếng mô nhỏ bên trong mũi, nhận tín hiệu từ môi trường và giúp chúng có thể hiểu được để tạo ra các đáp ứng hành động - ví dụ như để hồi phục sữa vón cục hoặc thay đổi mùi hôi của chồn hôi.

Báo cáo trên Tạp chí Sinh học Tế bào, Giáo sư Linda Van Aelst và các cộng sự tại Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor (CSHL) mô tả lần đầu tiên (ở chuột) các neuron thần kinh mới hình thành – tiền thân gọi là các tế bào thần kinh, được sinh ra từ một túi tế bào gốc cố định trong vùng não được gọi là V-SVZ - thực hiện một cuộc hành trình đáng kinh ngạc từ nơi chúng sinh ra thông qua một đuờng ống đặc biệt được gọi là RMS đến đích đến của chúng trong hành khứu giác. Chúng di chuyển khoảng 8 mm, Van Aelst nói rằng "đó là một khoảng cách rất lớn, khi bạn xem xét lại rằng bộ não chuột nhỏ như thế nào".

Cuộc hành trình có thể được thực hiện bởi hai lực, một là lực kéo từ phía trước, một là lực đẩy từ phía sau. Một protein đơn được gọi là DOCK7 giúp kết hợp hai việc này. Phía trước soma của neuron mới hình thành, hoặc thân tế bào, là quá trình hình thành sợi (tua). Nó trải dài về phía trước thông qua một đuờng ống, được dẫn dắt bởi các tín hiệu khác nhau. Đồng thời, thân tế bào tụt lại phía sau, di chuyển được lên phía bởi sự kích hoạt chuyển động của phân tử nhỏ đẩy nó từ phía sau. Nhiều tế bào di chuyển cùng nhau, một trong số đó hầu như nằm trên đầu lẫn nhau, một ít nhóm làm theo cách của nhóm các loài giun nhỏ nhích về phía trước bằng cách biến đổi hình dạng cơ thể.

Các nhà thần kinh học đã làm rõ cơ chế được sử dụng bởi các neuron thần kinh mới hình thành ở chuột để di chuyển đến các vị trí riêng biệt trong hành khứu giác. Hành não phải được bổ sung định kỳ để cuộc sống hoạt động bình thường. Việc hiểu quá trình bổ sung hoạt động như thế nào là một phần nỗ lực rất lớn nhằm mục đích tăng cường sự tạo mô thần kinh tự nhiên để sửa chữa các mô bị hỏng hoặc điều trị rối loạn não.

Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/11/171102151042.htm