Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Bệnh COVID-19 đã giết 1,7 triệu người trên toàn cầu và không đi theo một con đường duy nhất. Nhiều bệnh nhân bị nhiễm COVID-19 vẫn không có triệu chứng hoặc xuất hiện triệu chứng nhẹ. Những người khác, đặc biệt những người có bệnh lý đi kèm, có thể phát triển những biểu hiện lâm sàng nghiêm trọng với viêm phổi không điển hình và suy đa tạng.

Từ khi những ca bệnh đầu tiên được ghi nhận vào tháng 12 năm 2019, virus SARS-CoV-2, tác nhân gây ra COVID-19 đã phát triển thành đại dịch với số ca nhiễm và tử vong vẫn đang tiếp tục tăng. Nghiên cứu quan sát lâm sàng đã trở nên ưu tiên nhằm giúp hiểu rõ hơn về cách thức loại virus chưa từng được biết đến trước đây này hoạt động như thế nào, và những phát hiện từ nghiên cứu này có thể giúp đưa ra phương pháp điều trị và thiết kế vaccine phù hợp hơn.

Các nhà khoa học tại Đại học Alabama Birmingham (University of Alabama at Birmingham – UAB) (Mỹ), dẫn đầu bởi tác giả chính Jacob "Jake" Files và các đồng tác giả chính là  Tiến sĩ, bác sĩ Nathan Erdmann và bác sĩ Paul Goepfert, mới đây đã công bố nghiên cứu quan sát lâm sàng về “Tình trạng rối loại miễn dịch tế bào kéo dài ở những bệnh nhân đã hồi phục sau khi nhiễm SARS-CoV-2” trên tạp chí Journal of Clinical Investigation.

Trong một bài bình luận về nghiên cứu của Đại học UAB, được xuất bản trên cùng số phát hành, Tiến sĩ, bác sĩ Phillip Mudd và bác sĩ Kenneth Remy, cả hai cùng thuộc Đại học Washington, đã viết “Tầm quan trọng của các nghiên cứu này trong việc cung cấp bối cảnh giúp giải thích các đáp ứng miễn dịch được tạo ra bởi những người tham gia vào thử nghiệm vaccine COVID-19 là cực kỳ lớn, bao gồm cách thức những đáp ứng đó thay đổi theo thời gian. Thông tin này sẽ là chìa khóa trong việc thực hiện những thay đổi tiềm năng cho các loại vaccine và phương pháp điều trị COVID-19 đang tồn tại hiện nay”.

Các nhà khoa học của Đại học UAB đã thu nhận mẫu máu và dữ liệu lâm sàng từ 46 bệnh nhân COVID-19 nhập viện và 39 người không nhập viện, tất cả họ đều đã được xác nhận khỏi COVID-19. Cả hai nhóm này được so sánh với các nhóm đối chứng khỏe mạnh, không nhiễm COVID-19. Quan trọng là hầu hết những người trong nhóm nhập viện có virus SAR-CoV-2 ở dạng hoạt động trong máu và vẫn đang điều trị ở bệnh viện tại thời điểm lấy mẫu. Tất cả những bệnh nhân trong nhóm không nhập viện đều đang trong giai đoạn điều trị phục hồi tại thời điểm lấy mẫu. Từ các mẫu máu thu nhận, các nhà khoa học có thể phân biệt các quần thể tế bào miễn dịch chuyên biệt và phân tích các dấu ấn (marker) trên bề mặt tế bào. Dựa trên thông tin phức tạp này, các nhà miễn dịch học có thể phân tích cách thức hệ thống miễn dịch của mỗi cá nhân đáp ứng trong suốt giai đoạn nhiễm bệnh và phục hồi. Một vài trong số những kết quả này có thể cho thấy liệu các tế bào miễn dịch có trở nên hoạt hóa (activated) và bị suy yếu bởi sự lây nhiễm hay không. Các tế bào miễn dịch bị suy yếu có thể tăng tính nhạy cảm đối với đợt lây nhiễm thứ cấp hoặc kìm hãm sự phát triển của hệ miễn dịch bảo vệ đối với COVID-19.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng có thể phân tích những thay đổi theo thời gian, theo hai cách. Đầu tiên là quan sát những thay đổi về marker bề mặt tế bào được xác định tại thời điểm ngày từ khi xuất hiện triệu chứng đối với mẫu từ nhóm không nhập viện. Thứ hai là trực tiếp so sánh tần suất xuất hiện những marker này giữa lần thăm khám thứ nhất và thứ hai đối với bệnh nhân không nhập viện, những người này được thu mẫu máu tại hai thời điểm liên tiếp. Phát hiện đáng chú ý nhất liên quan đến nhóm bệnh nhân không nhập viện. Trong khi các nhà nghiên cứu tại Đại học UAB quan sát thấy sự tăng cường biểu hiện của các marker gây hoạt hóa ở nhóm nhập viện, họ cũng phát hiện ra một số marker gây hoạt hóa và suy yếu được biểu hiện ở mức độ cao hơn trong nhóm không nhập viện. Theo dõi những marker này theo thời gian, kết quả rõ ràng có thể thấy rằng tình trạng rối loạn điều hoà miễn dịch ở những bệnh nhân không nhập viện không được giải quyết nhanh chóng. Hơn nữa, tình trạng rối loại điều hoà của những marker gây hoạt hóa và giảm chức năng tế bào T ở nhóm không nhập viện cũng rõ ràng hơn đối với những người cao tuổi. Các nhà khoa học cho biết: “Theo hiểu biết của chúng tôi, đây là miêu tả đầu tiên về tình trạng rối loạn điều hoà miễn dịch kéo dài do COVID-19 ở đa số những bệnh nhân không nhập viện đang trong giai đoạn điều trị hồi phục”.

Để biết chi tiết cái nhìn toàn diện đối với các quần thể tế bào miễn dịch trong và sau khi nhiễm COVID-19 ở nhóm nhập viện và không nhập viện, hãy xem những miêu tả chuyên sâu về kiểu hình hoạt hóa và suy yếu  của các tế bào T CD4⁺, T CD8⁺ và tế bào B trong nghiên cứu này. Các tế bào B và T từ cả hai nhóm bệnh nhân có kiểu hình phù hợp với sự hoạt hóa và suy yếu trong suốt hai tháng đầu tiên sau khi nhiễm bệnh.  Ở những bệnh nhân không nhập viện, những marker gây hoạt hóa và suy yếu tăng dần theo thời gian. Bác sĩ Mudd và bác sĩ Remy trong bài bình luận của mình cho biết: “Những phát hiện này chứng minh bản chất dai dẳng của những thay đổi trong hệ miễn dịch thích ứng, những thay đổi này đã được chú ý khi bị nhiễm COVID-19 và cho thấy những ảnh hưởng lâu dài hơn có thể định hình việc duy trì khả năng miễn dịch đối với SARS-CoV-2”.

Các nhà khoa học tại Đại học UAB cho biết: “Một nghi vấn hiện đang được tìm hiểu đó là liệu những thay đổi miễn dịch được ghi nhận này có liên quan đến những triệu chứng kéo dài hơn so với lây nhiễm cấp tính, thường được miêu tả là “COVID kéo dài” (Long COVID).

Các đồng tác giả với File, Erdmann và Goepfert trong nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Journal of Clinical Investigation bao gồm Sushma Boppana, Mildred D. Perez, Sanghita Sarkar, Kelsey E. Lowman, Kai Qin, Sarah Sterrett, Eric Carlin, Anju Bansal, Steffanie Sabbaj, Olaf Kutsch và James Kobie, Khoa Thống kê sinh học, Trường Y tế Công cộng – Đại học UAB.

Tài liệu tạp chí: Jacob K. Files, Sushma Boppana, Mildred D. Perez, Sanghita Sarkar, Kelsey E. Lowman, Kai Qin, Sarah Sterrett, Eric Carlin, Anju Bansal, Steffanie Sabbaj, Dustin M. Long, Olaf Kutsch, James Kobie, Paul Goepfert, Nathaniel Erdmann. Sustained cellular immune dysregulation in individuals recovering from SARS-CoV-2 infection. Journal of Clinical Investigation, 2020; DOI: 10.1172/JCI140491

Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2020/12/201229140827.htm