Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Chính phủ Vương quốc Anh dự kiến sẽ giúp việc thử nghiệm và thương mại hóa một số cây trồng và vật nuôi biến đổi gen trở nên dễ dàng hơn. Quyết định sẽ áp dụng cho các cây trồng và động vật có gen đã được chỉnh sửa bằng các kỹ thuật chính xác như CRISPR. Điều này sẽ đưa Vương quốc Anh sánh ngang với một số quốc gia bao gồm Hoa Kỳ, đồng thời sẽ đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu và kích thích sự đầu tư cho lĩnh vực này.

Tina Barsby, Giám đốc điều hành của Viện Cây trồng Nông nghiệp Quốc gia, cho biết sự thay đổi này có thể là “bước đột phá chính sách quan trọng nhất trong việc chọn tạo giống cây trồng trong hơn 2 thập kỷ”. Kỹ thuật di truyền truyền thống tạo ra các sinh vật với các tính trạng mới bằng cách chèn "gen chuyển" từ các loài khác. Ngược lại, chỉnh sửa gen làm thay đổi gen của loài mà không cần thêm bất kỳ vật liệu di truyền mới nào. Những người ủng hộ cho rằng chỉnh sửa gen chỉ đơn thuần là một bước tăng tốc của các kỹ thuật nhân giống cổ điển, nhằm chọn lọc những tính trạng được tăng cường bởi các đột biến (thường được tạo ra bởi hóa chất hoặc bức xạ). Angela Karp, giám đốc Rothamsted Research, một trung tâm nghiên cứu nông nghiệp phi lợi nhuận của Vương quốc Anh cho biết: “Chúng tôi không có lý do gì để tin rằng chúng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với cây trồng được tạo ra bằng chọn giống truyền thống”.

Theo sự thay đổi chính sách của Vương quốc Anh, các loài thực vật và động vật được chỉnh sửa gen có thể không cần các tờ khai và đánh giá chi tiết trước khi thử nghiệm ngoài đồng và phê duyệt thương mại. Ngược lại, ở Châu Âu, bất kỳ sinh vật biến đổi gen nào được thương mại hóa (GMO), bất kể nó được tạo ra như thế nào, đều phải đối mặt với đánh giá rủi ro kéo dài của Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu và phải được đa số các quốc gia thành viên chấp thuận trước khi được trồng. Wendy Harwood, người đứng đầu bộ phận chuyển gen cây trồng tại Trung tâm John Innes, một tổ chức nghiên cứu công cộng của Vương quốc Anh cho biết: “Điều đó có nghĩa là mọi thứ chỉ dừng lại ở mức tạm dừng. Vào năm 2018, Tòa án Công lý Châu Âu đã tái khẳng định rằng các sinh vật được chỉnh sửa gen yêu cầu sự giám sát theo quy định giống như các sản phẩm GMO khác.

Chỉ một số cây trồng được chỉnh sửa gen được thương mại hóa ở nhiều nơi. Một ví dụ là loại cà chua có tên Sicilian Rouge High GABA tạo ra nhiều axit amin hơn được cho là có tác dụng thúc đẩy sự thư giãn, đã được phê duyệt để bán ở Nhật Bản. Chỉ có hai loại cây trồng được chỉnh sửa gen đã được đưa vào thử nghiệm ngoài đồng ở Vương quốc Anh đó là Camelina, một cây họ hàng của mù tạt, được đánh giá hiệu suất để sản xuất một sản phẩm giống dầu ô liu; và bông cải xanh được thử nghiệm cho việc cải thiện dinh dưỡng.

Những nơi khác đang trong quá trình nghiên cứu. Rothamsted Research đã nộp đơn xin giấy phép đánh giá ngoài đồng đối với lúa mì chỉnh sửa gen chứa ít asparagin là một loại axit amin sẽ chuyển thành chất gây ung thư acrylamide khi được nướng. Viện Roslin, một trung tâm nghiên cứu tại Đại học Edinburgh làm việc trên vật nuôi, đã tạo ra những con heo có khả năng kháng lại một loại virus gây ra hội chứng hô hấp và sinh sản, khiến người chăn nuôi lợn ở Mỹ và châu Âu tiêu tốn 2,6 tỷ USD mỗi năm.

Quyết định về chỉnh sửa gen, do Bộ Môi trường, Thực phẩm và Nông thôn (Defra), sẽ không áp dụng bên ngoài nước Anh. Các khu vực khác của Vương quốc Anh (Scotland, Wales và Bắc Ireland) tự quy định về vấn đề GMO của họ. Và những người phản đối tự do hóa biến đổi gen nói rằng Defra đang đi quá nhanh. Ví dụ, họ lo lắng rằng động vật và cây trồng được biến đổi gen chống chịu với dịch bệnh có thể thúc đẩy các hoạt động thâm canh gây hại cho môi trường.

Colin Campbell, Giám đốc Viện James Hutton, một trung tâm nghiên cứu công cộng tập trung vào quản lý bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên, cho biết điều quan trọng là phải giải quyết những mối quan tâm như vậy. Ông nói: “Các nhà công nghệ sinh học“ cần có giấy phép của xã hội để hoạt động. “Việc thương mại hóa có thể xảy ra khi bạn đã giành được sự tin tưởng.”

Những người ủng hộ cũng cần có những kỳ vọng thực tế về chỉnh sửa gen, Johnathan Napier, nhà công nghệ sinh học thực vật tại Rothamsted Research, cho biết. Loại bỏ một vài gen có thể cải thiện khả năng kháng bệnh hoặc loại bỏ chất gây dị ứng. Tuy nhiên, những tính trạng phức tạp hơn được hỗ trợ bởi nhiều gen, chẳng hạn như khả năng chịu hạn, sẽ khó tạo ra hơn nhiều nếu không có chuyển gen, Napier cảnh báo. “Đây thực sự không phải là một viên đạn ma thuật,” anh nói. Nhưng các kiểm soát đối với GMO một ngày nào đó cũng có thể được nới lỏng; Defra đã yêu cầu bình luận của công chúng về việc có cần cải cách hay không.

Ngay cả Liên minh châu Âu cũng đang suy nghĩ lại cách tiếp cận của mình về chỉnh sửa gen. Một báo cáo của Ủy ban Châu Âu cho thấy nó có thể làm cho nông nghiệp bền vững hơn và cho thấy "dấu hiệu mạnh mẽ" rằng luật của EU không phù hợp để quy định nó. Dirk Inzé, một nhà sinh học phân tử tại Viện Công nghệ Sinh học Flanders, một trung tâm nghiên cứu của Bỉ, rất vui mừng. Nhưng ông dự đoán bất kỳ cải cách nào cũng sẽ gặp phải vấn đề với Nghị viện châu Âu, nơi quan điểm chống biến đổi gen vẫn còn mạnh mẽ. Inzé nói: “Cuộc tranh luận sẽ rất gay gắt”.