Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Nhiều nghiên cứu nhỏ cho thấy một nhóm thuốc được gọi là các chất ức chế RAS có tác động gây hại ở những người bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối, do đó, các bác sĩ thường cho ngừng sử dụng chất ức chế RAS trong điều trị đối với những bệnh nhân này. Tuy nhiên, các nhà khoa học tại Viện Karolinska mới đây đã chứng minh rằng mặc dù việc ngừng điều trị ít có nguy cơ cần phải chạy thận nhân tạo, nhưng liên quan đến nguy cơ biến cố tim mạch và tử vong cao hơn. Các kết quả này hiện đã được xuất bản trên Tạp chí “The Journal of the American Society of Nephrology”.

Bệnh thận mạn tính (Chronic kidney disease - CKD) ảnh hưởng đến khoảng 10% dân số toàn cầu. Cao huyết áp là bệnh đi kèm phổ biến nhất. Các bệnh nhân bị bệnh thận mạn tính có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tử vong tăng cao.

Bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối được phân loại vào nhóm “suy giảm chức năng thận nghiêm trọng” và được định nghĩa là khả năng lọc máu của thận thấp hơn 30% so với bình thường đối với một thanh niên. Ở một số bệnh nhân, bệnh thận mạn tính tiến triển đến một thời điểm phải đòi hỏi phải chạy thận nhận tạo hoặc ghép thận như một liệu pháp thay thể thận để có thể kéo dài thời gian sống.

Các chất ức chế hệ thống Renin-angiotensin (Renin-angiotensin system – RAS, hệ thống hormon điều hoà áp suất trong máu), bao gồm cả các chất ức chế ACE (kết thúc bằng đuôi “pril”) và ARB (kết thúc bằng đuôi “sartan”) là những thuốc phổ biến trong điều trị cao huyết áp, bệnh tim mạch, suy tim và bệnh thận mạn tính. Tuy nhiên, hiệu quả và tính an toàn của các thuốc này ở những bệnh nhân bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối vẫn chưa được biết đầy đủ, bởi những bệnh nhân này vẫn chưa đủ số lượng đại diện trong các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên quan trọng.

Edouard Fu, Nghiên cứu sinh tại Khoa Dịch tễ học Lâm sàng, Trung tâm Y tế thuộc Đại học Leiden (Hà Lan) và là tác giả chính của nghiên cứu này cho biết: “Các nghiên cứu quy mô nhỏ đã cho thấy việc ngừng sử dụng các chất ức chế RAS ở những bệnh nhân này có thể cải thiện chức năng thận và trì hoãn yêu cầu sử dụng liệu pháp thay thế thận. Tuy nhiên, việc ngừng sử dụng những thuốc này cũng có thể tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tử vong. Chúng tôi muốn giúp các y bác sĩ bằng cách đánh giá những rủi ro và lợi ích của quyết định này và những Ghi nhận Chất lượng Sức khỏe Thụy Điển (Swedish Quality Register) là lựa chọn phù hợp nhất để trả lời câu hỏi này”.

Các nhà nghiên cứu tại Viện Karolinska và cộng sự đã thực hiện một nghiên cứu dịch tễ học sử dụng dữ liệu từ Ghi chép Chất lượng Thận Thụy Điện (Swedish Renal Registry) để đánh giá hơn 10.000 bệnh nhân bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối đã điều trị bằng các chất ức chế RAS trong vòng 10 năm qua. So sánh tỷ lệ mắc bệnh và tử vong ở những bệnh nhân đã ngừng điều trị với những bệnh nhận tiếp tục liệu trình sử dụng thuốc ức chế RAS, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc ngưng sử dụng những thuốc này có liên quan đến nguy cơ đòi hỏi liệu pháp thay thế thận thấp hơn 8%. Tuy nhiên, việc ngưng sử dụng các thuốc này cũng gắn liền với nguy cơ tử vong cao hơn 13% trong 5 năm và nguy cơ bị nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ cao hơn 12%.

Juan Jesus Carrero, Giáo sư tại Khoa Dịch tễ học và Thống kê sinh học thuộc Viện Karolinska, Thụy Điển, cho biết: “Việc sử dụng các thuốc ức chế RAS ở những bệnh nhân bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối đang còn nhiều ý kiến trái chiều, và nhiều bác sĩ ngừng chỉ định chúng. Thay vì thường sẽ không tiếp tục điều trị, các kết quả của chúng tôi lại cho thấy rằng vấn đề này rất phức tạp và các bác sĩ phải cân nhắc thật cẩn thận những hiệu quả bảo vệ của thuốc ức chế RAS trên hệ tim mạch so với những nguy cơ tiềm ẩn trên thận. Cho đến khi những thử nghiệm lâm sàng được thực hiện, bằng chứng này sẽ ủng hộ cho việc tiếp tục sử dụng liệu pháp cứu sinh này ở những bệnh nhân bị bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối mà đáp ứng tốt với các thuốc này”.
Ông cũng chỉ ra rằng đôi khi những thuốc này có thể phải ngừng lại vì những lý do khác, ví dụ như nếu bệnh nhân có mức độ kali trong máu duy trì ở mức cao mà không đáp ứng với các biện pháp kiểm soát.

Tài liệu tạp chí: Edouard L. Fu, Marie Evans, Catherine M. Clase, Laurie A. Tomlinson, Merel van Diepen, Friedo W. Dekker, Juan J. Carrero. Stopping Renin-Angiotensin System Inhibitors in Patients with Advanced CKD and Risk of Adverse Outcomes: A Nationwide Study. Journal of the American Society of Nephrology, 2020; ASN.2020050682 DOI: 10.1681/ASN.2020050682
 
Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2020/12/201229104523.htm