Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Một nghiên cứu tại Đại học Exeter (Vương quốc Anh) đã phát hiện mỡ của người béo phì trở nên quá tải, hình thành sẹo và viêm, và điều này có thể khiến cho quá trình giảm cân trở nên khó khăn hơn.

Kết quả phân tích trạng thái mô mỡ ở những người thừa cân cho thấy mỡ của những cá thể này có thể ngưng khả năng đối phó với những hoàn cảnh khắc nghiệt khi nó tăng kích cỡ và bị thiếu hụt oxy bởi chính sự giãn nở của nó.

Tiến sĩ Katarina Kos, là Giảng viên chính tại Khoa Y thuộc Đại học Exeter, đã đánh giá các mẫu mỡ và mô từ bệnh nhân, bao gồm những người có vấn đề về trọng lượng đã trải qua phẫu thuật giảm cân. Tế bào mỡ ở những người béo phì có thể bị thiếu hụt oxy và phải cố gắng để cung cấp oxy, một phần là do sự gia tăng kích thước của tế bào mỡ. Khi các tế bào bắt đầu lớn hơn chúng sẽ trở nên quá tải và vật lộn với việc đáp ứng nhu cầu oxy, và điều này đã dẫn đến hiện tượng viêm mô mỡ. Sự viêm ở các mô mỡ này sẽ lan vào máu và thậm chí có thể ghi nhận được trong máu lưu hành thông qua các xét nghiệm máu thông thường.

Mô mỡ bị stress và không khoẻ mạnh sẽ giảm khả năng điều tiết năng lượng chưa sử dụng từ chế độ ăn uống. Khi những mô mỡ không thể thực hiện được chức năng quan trọng nhất là dự trữ năng lượng dư thừa, thì những năng lượng thừa này có thể bị tăng chuyển hoá từ mô mỡ sang các cơ quan quan trọng khác, bao gồm gan, cơ và tim. Và điều này có thể dẫn đến những biến chứng về sức khoẻ liên quan tới béo phì như bệnh gan nhiễm mỡ và bệnh tim mạch.

Tiến sĩ Kos nhận thấy mô mỡ bị xơ thì càng cứng hơn. Các nghiên cứu trước đây trên những người đã thực hiện phẫu thuật giảm cân cho thấy mức độ hình thành sẹo trên mô mỡ tăng lên có thể làm cho việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.

"Hình thành sẹo trên mô mỡ có thể làm cho việc giảm cân trở nên khó khăn hơn", Tiến sĩ Kos cho biết, "Nhưng điều này không có nghĩa là việc hình thành sẹo khiến cho việc giảm cân trở nên không thể. Tăng cường vận động thường xuyên bên cạnh chế độ giảm hấp thu năng lượng trong một thời gian dài có tác động giúp giảm cân và giúp các mô mỡ không bị quá tải. Chúng ta biết rằng thực hiện những việc trên giúp cải thiện nồng độ đường trong máu và là điều kiện then chốt trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường."

Tiến sĩ Kos, người đứng đầu nhóm nghiên cứu về Sinh học mô mỡ tại Đại học Exeter, cho biết người béo phì mang trên người những mô mỡ có thể gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của họ.

Hình thành sẹo trên mô mỡ có thể thay đổi hình dạng cơ thể người. Họ có thể phát triển hình dạng cơ thể thành dạng "quả táo" với bụng to và nhiều mỡ trong các lớp sâu hơn ở ổ bụng và bao bọc các cơ quan. Tuy nhiên, những người này giữ nguyên thể trạng ở vùng chân và cánh tay, vì có ít mỡ dưới da. Mặc dù những người như vậy có thể thoạt nhìn tương đối ốm, tuy nhiên chất béo có thể được tích tụ ở bụng và nội tạng, bao gồm gan, tuyến tụy, cơ và tim. Chất béo cũng có thể được tích tụ xung quanh và bên trong các động mạch, từ đó gây xơ cứng động mạch, động mạch bị xơ cứng khiến người béo phì mắc bệnh huyết áp cao, bệnh tim và đột quỵ. Hình thành sẹo ở mô mỡ cũng liên quan đến bệnh tiểu đường. Tiến sĩ Kos cho biết: "Những người dù có ít chất béo dưới da vẫn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường do có rất nhiều chất béo ở bụng và nội tạng.”

Tiến sĩ Kos, bác sĩ lâm sàng và chuyên gia về Mô học mô mỡ và các rối loạn liên quan đến béo phì, đã nghiên cứu mô mỡ ở bụng của những người béo phì bị xơ hóa hoặc "sẹo" để tìm hiểu cơ chế hình thành sẹo và tìm cách cách đảo ngược quá trình đó. Hình thành sẹo khiến mô mỡ không thể phát triển và giảm khả năng dự trữ dư thừa năng lượng cho nhu cầu của mô. Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí Metabolism, xác minh được một phân tử gọi là Lysyl oxidase (LOX), phân tử này giúp điều hoà quá trình hình thành sẹo bằng cách làm cho mô trở nên cứng hơn. Nghiên cứu về Lysyl oxidase và rối loạn chức năng mô mỡ đã phát hiện ra rằng phân tử này phổ biến trong mô mỡ của những người béo phì và phân tử này được tăng cường do quá trình viêm và thiếu oxy.

Tiến sĩ Kos và nhóm nghiên cứu của bà đã đánh giá các mô mỡ từ những bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật giảm cân và từ những người gửi mẫu mô mỡ để kiểm tra. Bà cũng so sánh các tính chất của mô mỡ ở những người gầy đã trải qua các quá trình phẫu thuật tự chọn. Kết quả cho thấy có sự tăng tích tụ phân tử LOX điều hoà quá trình hình thành sẹo ở bệnh nhân béo phì. Những người có chỉ số BMI càng cao cũng có xu hướng có nhiều gene LOX được biểu hiện trong mô mỡ của họ. Bà phát hiện thấy mức oxy thấp và quá trình viêm là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng số lượng phân tử LOX tăng cao. Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện rằng LOX không bị ảnh hưởng bởi sự giảm cân đột ngột sau khi phẫu thuật giảm cân.

Tiến sĩ Kos cho biết thêm: "Cần phải tiếp tục nghiên cứu thêm để xác định làm cách nào để tránh trường hợp mô mỡ trở nên không khoẻ mạnh và cách bảo vệ mô mỡ khỏi viêm và hình thành sẹo. Có bằng chứng cho thấy một khi mô mỡ hình thành sẹo, thì mặc dù thực hiện giảm cân, mô vẫn có thể không được hồi phục hoàn toàn. Chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến các mô mỡ khi mà những mô này có thể mất khả năng chống stress nếu nó làm việc quá sức khi bị buộc phải hấp thụ nhiều năng lượng hơn. Tiến sĩ Kos đã nói: " Với cương vị là một bác sĩ lâm sàng, tôi khuyên mọi người nên tập thể dục hoặc ít nhất là đi dạo sau bữa ăn để có thể mang lại sự khác biệt lớn cho chuyển hóa sức khỏe của chúng ta."

Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2018/01/180112132941.htm