Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Những nhà khoa học quân đội Hoa Kỳ đã xác định bệnh nhân Mỹ đầu tiên bị nhiễm loại vi khuẩn có khả năng kháng lại kháng sinh cuối cùng sử dụng trong trường hợp vi khuẩn kháng thuốc.
Bệnh nhân vẫn ổn cho đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, trường hợp này dấy lên nỗi lo sợ về việc xuất hiện một loại siêu vi khuẩn có khả năng gây bệnh mà không thể kiểm soát, bởi vì chúng có khả năng truyền đặc tính kháng thuốc cho những chủng khác.

Một dòng vi khuẩn E. Coli
(Janice Carr/ Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát Bệnh, Associated Press)

Tiến sĩ Beth Bell, Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát bệnh nói: “Giống như trò chơi ô chữ, cần nhiều yếu tố khác nhau để tạo ra một kết quả hoàn chỉnh là vi khuẩn kháng tất cả các loại thuốc. Thật đáng tiếc, yếu tố cuối cùng để hoàn chỉnh trò chơi ô chữ này đã xuất hiện ở Hoa Kì. Chúng ta đã có các yếu tố di truyền cho phép vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh”.
Vi khuẩn được tìm thấy có khả năng kháng colistin. Đây là một loại kháng sinh cũ được Mỹ sử dụng để điều trị những trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng, khi mà vi khuẩn kháng lại nhóm thuốc carbapenems. Nếu vi khuẩn kháng carbapenem (carbapenem-resistant bacteria-CRE) có thêm khả năng kháng colistin, chúng sẽ không thể kiểm soát.
Tiến sĩ Lance Price, nghiên cứu viên ở đại học George Washington nói: “Rất đáng lo ngại. Chúng ta chỉ còn một bước nữa để chủng CRE không thể điều trị bằng kháng sinh. Hiện nay đã có tất cả các yếu tố để xuất hiện chủng vi khuẩn không thể chữa trị này.”
Gen kháng colistin được tìm thấy đầu tiên ở Trung Quốc, nơi mà thuốc được sử dụng trong chăn nuôi heo và gia cầm. Những nhà nghiên cứu công bố phát hiện này vào tháng 11. Chủng này cũng được tìm thấy trong ruột của một con heo ở Mỹ.
CRE vẫn khá hiếm, và gây ra 600 trường hợp tử vong một năm. Nhưng vào năm 2013, chủng này đã được phát hiện trong những trung tâm chăm sóc sức khỏe ở 44 bang. Tiến sĩ Thomas R. Frieden, giám đốc của Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát bệnh, vẫn thường gọi nó là “cơn ác mộng siêu vi khuẩn” vì nó kháng lại tất cả các  loại kháng sinh ngoại trừ colistin.

Một nhà nghiên cứu ở Trung tâm ngăn ngừa và Kiểm soát bệnh với đĩa nuôi cấy mô tả chủng vi khuẩn kháng và không kháng kháng sinh carbapenems.

Tiến sĩ Frieden cho hay: “Chúng ta có nguy cơ sống trong một thế giới hậu kháng sinh. Nó không chỉ là bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu hay viêm phổi nữa, mà nó có thể xảy đến với khoảng 600.000 bệnh nhân mỗi năm, những người đang cần điều trị ung thư.” Ông nói thêm: “Một số bệnh nhân không còn loại thuốc nào có thể điều trị hiệu quả.”
Vi khuẩn kháng colistin ở Hoa Kỳ được phát hiện khi một người phụ nữ 49 tuổi, người mà Tiến sĩ Bell nói là “có mối quan hệ với quân đội,” được điều trị nhiễm trùng tiết niệu tại bệnh việc quân đội ở Pennsylvania. Vì mẫu nước tiểu của cô cho kết quả không bình thường nên đã được gửi đến Trung tâm Y khoa Quân đội Quốc gia Walter Reed, nơi đã xác định tình trạng kháng thuốc. Mặc dù vi khuẩn này có khả năng kháng colistin và một số kháng sinh khác, nhưng nó vẫn chưa kháng được carbapenems.
Patrick McGann, một nhà khoa học ở Viện Nghiên cứu Walter Reed và tác giả của bài báo cho biết, họ mới chỉ bắt đầu phân tích mẫu vài tuần trước. Họ kiểm tra những mẫu được thu thập từ 6 bệnh nhân, và một trong số chúng là của phụ nữ.
Tiến sĩ Bell nói họ vẫn chưa biết được làm cách nào bệnh nhân tiếp xúc được với chủng kháng thuốc. Chủng vi khuẩn này được tìm thấy ở người dân châu Á và châu Âu, tuy nhiên bệnh nhân không đi du lịch trong suốt 5 tháng. Có thể cô đã nhiễm phải vi khuẩn này từ thức ăn hoặc do tiếp xúc với người nhiễm vi khuẩn này.
Những bác sĩ về bệnh truyền nhiễm đã cảnh báo từ lâu về việc lạm dụng thuốc kháng sinh trên người và động vật có thể gây tác động nguy hiểm cho sức khỏe con người vì nó làm giảm hiệu quả của thuốc kháng sinh. Khoảng 2 triệu người Mỹ bị bệnh hàng năm do các chủng vi khuẩn kháng thuốc và ít nhất 23.000 người chết vì những căn bệnh nhiễm trùng này.
Chủng CRE thường tấn công những bệnh nhân nằm viện hoặc viện dưỡng lão, bao gồm cả những người đang sử dụng máy thở hoặc ống thông tiểu. Những người khỏe mạnh hiếm khi hoặc không bao giờ bị ảnh hưởng. Nhưng chủng siêu vi khuẩn ảnh hưởng khá rộng, và sự xâm nhiễm không chỉ xảy ra ở những người có hệ thống miễn dịch suy giảm.
Bộ Quốc phòng, trong một bài công bố liên quan đến việc tìm ra gen này ở Mỹ nói “một đầu mối dẫn tới nguy cơ bước vào thời kì kháng thuốc.”
Tuy nhiên, gene kháng này khá hiếm. Các nhà nghiên cứu về sức khỏe liên bang đã không tìm thấy gene này trong 44.000 mẫu salmonella và 9.000 mẫu E. coli/shigella, được thu thập từ người và thịt bán lẻ.
(SABRINA TAVERNISE và DENISE GRADY- The New York Times)