Trung tâm công nghệ sinh học Thành Phố Hồ Chí Minh

Một số người nhiễm HIV-1 được điều trị bằng thuốc kháng virus sớm trong vài năm có thể kiểm soát virus trong một thời gian dài sau khi ngừng điều trị. Tuy nhiên, các cơ chế cho phép kiểm soát sau điều trị này vẫn chưa được làm rõ. Lần đầu tiên, nhóm nhà khoa học từ Viện Pasteur, Inserm và Hệ thống Bệnh viện Công cộng Paris (AP-HP), được hỗ trợ bởi ANRS | Các bệnh truyền nhiễm mới nổi, đã nghiên cứu và tiết lộ cách các kháng thể trung hòa, bao gồm cả những kháng thể trung hòa trên diện rộng, đóng vai trò kiểm soát virus. Những phát hiện này đã được công bố trên tạp chí Cell Host & Microbe vào ngày 10 tháng 7 năm 2023. Một thử nghiệm lâm sàng liên quan đến việc sử dụng các kháng thể trung hòa trên diện rộng sẽ bắt đầu ở Pháp trước cuối năm 2023.

"Những người kiểm soát sau điều trị" đây là thuật ngữ chỉ những người mang virus HIV-1 hiếm hoi, đã bắt đầu và duy trì liệu pháp điều trị sớm trong nhiều năm và họ có khả năng kiểm soát virus ngay cả sau khi ngưng điều trị vài năm. Những người này được xác định cách đây vài năm thông qua nghiên cứu VISCONTI [1], nghiên cứu đã tập hợp một nhóm lớn gồm những người có thể kiểm soát virus sau điều trị dài hạn ở Pháp. Mặc dù cơ chế kiểm soát virus giúp làm giảm nhiễm HIV-1 lâu dài mà không cần điều trị bằng thuốc kháng virus chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng việc phát hiện ra những trường hợp như vậy cung cấp cho chúng ta cơ hội hiểu biết về các yếu tố liên quan đến kiểm soát lây nhiễm HIV-1.

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Đơn vị Miễn dịch Dịch thể của Viện Pasteur do Tiến sĩ Hugo Mouquet đứng đầu hợp tác với nhóm nghiên cứu của Tiến sĩ Asier Sáez-Cirión, Trưởng Đơn vị Kiểm soát Miễn dịch và kí chủ virus của Viện Pasteur với mục tiêu cung cấp cái nhìn chi tiết hơn về cơ chế kiểm soát sau điều trị. TS. Asier Saéz-Cirión giải thích: "Nghiên cứu của chúng tôi được công bố vào năm 2020 về phản ứng miễn dịch ở những người kiểm soát sau điều trị đã đánh dấu bước quan trọng đầu tiên trong việc chứng minh phản ứng kháng thể hiệu quả và mạnh mẽ đối với HIV-1 ở một số bệnh nhân [2]. Kiến thức này hiện đã được bổ sung thêm bởi nghiên cứu mới của chúng tôi. Nghiên cứu vai trò của kháng thể trong một trường hợp "kiểm soát sau điều trị" cụ thể trường hợp có nồng độ kháng thể trung hòa trên diện rộng trong huyết thanh đặc biệt cao.

TS. Hugo Mouquet mô tả phát hiện này: "Nghiên cứu của chúng tôi lần đầu tiên mô tả họ kháng thể trung hòa trên diện rộng (bNAbs) sử dụng trong kiểm soát sau điều trị, họ kháng thể này nhắm vào protein vỏ HIV-1, trong đó kháng thể EPTC112 là một trong những thành viên tích cực nhất".

Kháng thể EPTC112 vô hiệu hóa khoảng một phần ba trong số 200 biến thể virus của HIV-1 [3] được khảo sát trong điều kiện in-vitro và có thể loại bỏ các tế bào bị nhiễm khi có mặt của các tế bào giết tự nhiên (NK) là các tế bào miễn dịch có khả năng loại bỏ các tế bào bất thường trong cơ thể.

Do đó, nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết quan trọng về cách các kháng thể trung hòa làm thay đổi quá trình lây nhiễm HIV-1 của một người từ nhóm VISCONTI. Mặc dù virus HIV-1 lan truyền  ở đối tượng này được phát hiện là có khả năng kháng lại quá trình trung hòa của kháng thể EPTC112 do các đột biến nằm trong vùng mà kháng thể này nhắm đến virus này đã bị vô hiệu hóa một cách hiệu quả bởi các quần thể kháng thể khác được phân lập từ máu người bệnh. Do đó, nghiên cứu cho thấy các kháng thể trung hòa từ họ EPTC112 có tác dụng chọn lọc với virus HIV-1. Mặc dù virus đã thoát khỏi tác động của các bNAb này, nhưng nó vẫn dễ bị vô hiệu hóa bởi các kháng thể kháng HIV-1 khác được tạo ra ở người bệnh này. Quan sát này cho thấy sự kết hợp giữa các quần thể kháng thể trung hòa khác nhau.

TS. Hugo Mouquet giải thích rằng: "Việc chúng tôi phát hiện ra mối liên hệ tiềm năng giữa việc sản xuất kháng thể trung hòa, bao gồm cả bNAbs trong kiểm soát HIV-1 là đặc biệt thú vị để hiểu rõ hơn về cơ chế kiểm soát virus cơ bản, đặc biệt là nghiên cứu các biện pháp kiểm soát sau điều trị. Thật vậy, chúng tôi muốn tiếp tục khảo sát trong thời gian ngắn xem liệu các phản ứng kháng thể ở những người có thể kiểm soát virus sau điều trị khác cũng có đóng vai trò làm giảm nhiễm HIV-1 lâu dài hay không".

Phát hiện này mở ra hướng mới trong liệu pháp điều trị HIV-1 và thúc đẩy các phương pháp điều trị làm giảm nhiễm HIV-1 mà không cần điều trị bằng thuốc kháng virus thông qua việc sử dụng các kháng thể trung hòa trên diện rộng. Để đạt được mục tiêu này, một thử nghiệm lâm sàng liên quan đến việc sử dụng các kháng thể trung hòa trên diện rộng [4] sẽ bắt đầu ở Pháp trước cuối năm 2023.

"Thử nghiệm giai đoạn II này được thực hiện bởi tập đoàn ANRS RHIVIERA thông qua sự hợp tác giữa Viện Pasteur, AP-HP, Inserm và Đại học Rockefeller ở New York, sẽ khảo sát sự kết hợp của liệu pháp kháng virus trong giai đoạn lây nhiễm chính với hai loại thuốc tác dụng kéo dài. HIV-1 bNAbs so với giả dược để xem các kháng thể này có góp phần làm thuyên giảm virus sau khi ngừng điều trị bằng thuốc kháng virus hay không. Dự kiến có 69 bệnh nhân trong giai đoạn nhiễm HIV-1 [5] đăng ký. Trước tiên, họ sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus ngắn hạn, tiếp theo sử dụng hai bNAb nhắm mục tiêu vào hai vùng khác nhau của protein vỏ virus. Có thể ngừng điều trị sau một năm theo dõi chặt chẽ dựa trên một bộ tiêu chí chi tiết. Thử nghiệm này sẽ cho phép chúng tôi xác định liệu chiến lược điều trị này có thể tạo ra phản ứng miễn dịch đầy đủ để kiểm soát nhiễm HIV-1 sau khi ngừng điều trị bằng thuốc kháng virus hay không," TS. Hugo Mouquet kết luận.

Tài liệu trích dẫn:
[1] HIV: The Antibodies of "Post-treatment Controllers"
[2] Transient viral exposure drives functionally coordinated humoral immune responses in HIV-1 post-treatment controllers study, Nature Communication, April 11, 2022
[3] There are two types of HIV: HIV-1 and HIV-2 that differ from each other at molecular level. Variants occurring within these two types exhibit different levels of transmissibility, virulence and immunogenicity due to the various mutations associated with them.
[4] https://rhiviera.com/project/anrs-rhiviera-02/
[5] Primary infection: early phase of HIV-1 infection during which the viral load is high. The HIV virus invades the body, attacking the immune system and destroying its CD4 lymphocyte reservoirs.

Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2023/08/230808110836.htm